Poświadczenie nieprawdy w dokumentach – co za to grozi?

Policjant niezgodnie z prawdą zanotował w notatniku służbowym informację o przeprowadzonej kontroli trzeźwości. Nauczyciel akademicki potwierdził zaliczenie egzaminu przez osobę, która w rzeczywistości go nie zdała. Lekarz orzecznik ZUS wydał zaświadczenie o niezdolności do pracy osoby w pełni sprawnej. Inny lekarz niezasadnie wystawiał recepty celem uzyskania refundacji z NFZ.

Wszystkie te osoby dopuściły się poświadczenia nieprawdy w dokumencie (art. 271 k.k., tzw. fałsz intelektualny).

Poświadczenie nieprawdy – co to jest?

Celem wskazanego wyżej przepisu jest nic innego, jak ochrona wiarygodności dokumentów. Objęte tym przepisem dokumenty mają cechę zaufania publicznego, czyli niosącego domniemanie prawdziwości wskazanych w nim okoliczności. Takie dokumenty to przede wszystkim dokumenty urzędowe. Przestępstwo to nie dotyczy więc np. stwierdzenia nieprawdy w umowie cywilnoprawnej.

Przestępstwo poświadczenia nieprawdy może popełnić tylko funkcjonariusz publiczny (np. urzędnik, notariusz czy komornik) lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu (np. pielęgniarka sporządzająca protokół zawartości alkoholu we krwi pijanego kierowcy). Osoba taka działa wówczas w ramach swoich uprawnień i podpisuje się swoim nazwiskiem. Jednakże poświadcza nieprawdę, czyli potwierdza okoliczności, które nie miały miejsca, przeinacza je lub zataja.

Poświadczenie nieprawdy musi dotyczyć okoliczności mającej znaczenie prawne, np. ktoś dzięki temu otrzymuje refundację leków z NFZ, choć mu się ona nie należy. Przestępstwo to można popełnić tylko umyślnie.

Poświadczenie nieprawdy – co grozi?

Czasem trudno jest przewidzieć, jaki skutek będzie miało w danych okolicznościach poświadczenie nieprawdy – jaka kara będzie adekwatna? Warto mieć na uwadze fakt, że przestępstwo to, choć w wielu przypadkach może wydać się błahe, zagrożone jest karą nawet 8 lat więzienia.

Co prawda można uzyskać nieco łagodniejszą karę w sytuacji w której pozbawienie wolności okaże się zbyt surowe (art. 37a k.k.). Zazwyczaj ma to miejsce przy niskiej społecznej szkodliwości, przy której czasem sąd może wręcz odstąpić od wymierzenia kary (art. 271 § 2 k.k. oraz art. 59 k.k.). Możliwe jest również zaniechanie prowadzenia postępowania lub jego umorzenie (art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.) oraz warunkowe umorzenie postępowania (art. 66 k.k.)

Poświadczenie nieprawdy – jaki wyrok?

Choć w przypadku poświadczenia nieprawdy może zaistnieć wiele okoliczności umożliwiających  uzyskanie łagodniejszego wyroku, należy pamiętać, że wyrok skazujący za ten czyn zwykle nie ogranicza się tylko do wymierzenia kary w postaci pozbawienia wolności. Dodatkowo sądy często orzekają środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu (art. 41 § 1 k.k.). Taka kara bywa zdecydowanie bardziej dotkliwa, gdyż uniemożliwia podlegającej jej osobie pracę w wyuczonej profesji, a więc także dalszy rozwój zawodowy oraz godne zarabianie na życie. Poświadczenie nieprawdy przez lekarza lub poświadczenie nieprawdy przez nauczyciela może pociągnąć więc za sobą bardzo poważne konsekwencje.

Zdarza się, że otrzymujemy pytania od przedstawicieli wyżej wymienionych profesji: „Poświadczyłem nieprawdę – co mi grozi?”. Jak widać, kara za poświadczenie nieprawdy może być naprawdę surowa. W takim przypadku warto więc zasięgnąć porady doświadczonego prawnika, który ustali kilka istotnych rzeczy. Przede wszystkim stwierdzi on, czy dane zachowanie rzeczywiście stanowi przestępstwo, a w szczególności to, czy dany dokument miał cechę zaufania publicznego. Po drugie, będzie on dążył do wykazania niskiej szkodliwości danego czynu i wnioskował o wymierzenie jak najniższej kary.

Jeśli znalazłeś się w takiej sytuacji, nie zwlekaj i skontaktuj się z kancelarią Niezależni Adwokaci. Specjalizujemy się w sprawie karnym i z powodzeniem rozwiązaliśmy już dziesiątki podobnych przypadków. Będziemy w stanie zapewnić Ci profesjonalną pomoc i zrobimy wszystko, aby Twoja sprawa również zakończyła się pomyślnie.